کشور ارمنستان با حدود سه میلیون نفر جمعیت در منطقه قفقاز جنوبی واقع شده و به عنوان یکی از همسایگان شمال غرب کشور محسوب می‌شود.
این کشور در سال ۱۹۹۱ رنگ استقلال را بعد از فروپاشی شوروی به چشمان خود دید، و با وجود تحولات فراوانی که از آن زمان تاکنون داشته است اما همچنان سیستم بهداشت و درمان این کشور قرابت فراوانی با گذشته کمونیستی خود دارد و به نوعی میراث‌دار شوروی سابق در ارمنستان محسوب می‌شود.
در حال حاضر بیش از ۸۲ بیمارستان در ارمنستان دایر بوده که ۵۹ بیمارستان دولتی و ۲۳ بیمارستان به صورت خصوصی مدیریت می‌شوند.
بیش از ۳۰ درصد تخت‌های بیمارستانی در ارمنستان در اختیار بخش خصوصی بوده و به ازای هر ۱۰۰ نفر، ۵۷ پزشک عمومی فعالیت دارد. شاخص امید به زندگی در ارمنستان ۷۱ سال است و آمار مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال حدود ۱۳ کودک ما به ازای هر هزار کودک است.
همچنین آمار مرگ و میر نیز حدودا ۱۷۶ ارمنی به ازای هر هزار نفر است. اگر چه با این تفاسیر نمی‌توان وضعیت بهداشت و درمان در ارمنستان را وخیم اعلام کرد، اما چالش‌ها و مشکلاتی جدی باعث شده است تا این بخش وضعیت مناسب و قابل قبولی نداشته باشد.
سیر تحول نظام بهداشت و درمان در ارمنستان
مراقبت‌های بهداشتی در ارمنستان در دوران شوروی یک سیستم پزشکی متمرکز بود. کارشناسان می‌گویند که نظام بهداشت و درمان شوروی از نظر فناوری توسعه نیافته و ناکا رآمد بود.
ارمنستان در سال ۱۹۹۱ اعلام استقلال کرد و مراقبت‌های بهداشتی در ارمنستان دستخوش تغییرات اساسی شد.
مقامات محلی کنترل بخش‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیه را در اختیار گرفتند در حالی که دولت در سطح کلان مالکیت بیمارستان‌ها را برعهده داشت.
اداره بهداشت دولتی ارمنستان اکنون مسئول سیستم مراقبت‌های بهداشتی است. دولت منابعی را به این تأسیسات دولتی اختصاص می‌دهد.
ارمنستان از زمان استقلال خود اصلاحات بسیاری را در مراقبت‌های بهداشتی انجام داده است. از جمله این اقدامات شامل تصویب یک قانون مهم به نام ” کمک‌های پزشکی و خدمات پزشکی برای جمعیت” است، که به بیماران برای پرداخت هزینه خدمات مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند.
با وجود این اقدامات اما ارمنی‌ها همچنان بیشتر هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را از جیب خود تامین می‌کنند. میزان پرداختی ارمنی‌ها از جیب برای دریافت خدمات بهداشتی در سنوات خاصی تا ۸۹ درصد هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی نیز می‌رسید.
با توجه به اینکه به طور متوسط درآمد سرانه هر خانوار در ارمنستان حدود ۱۵۰۰ دلار آمریکا است، که این امر نشان از کمرشکن بودن هزینه‌های بهداشتی و درمانی در ارمنستان می‌دهد.
در نهایت این سیستم مراقبت‌های بهداشتی ناکارآمد و گران، بار مالی سنگینی را بر دوش طبقه متوسط ارمنستان وارد می‌کند.
هر چند دولت در تلاش است تا بیماران به آرامی به سمت دریافت خدمات باکیفیت‌تر و ارزان‌تر سوق داده شوند، اما با این حال هنوز کارهای زیادی برای بهبود وضعیت سیستم بهداشتی در ارمنستان نیاز است که انجام گیرد.
رویکرد جامعه ارمنستان به سیستم درمانی این کشور چگونه است؟
آمار منتشره در سال 2018 تصویری واضح از سیستم بهداشتی در ارمنستان را ترسیم کرد. حدود ۴۰۰۰۰۰ نفر در ارمنستان فقیر یا نزدیک به خط فقر هستند.
این در حالی است که حداقل ۲۳۳۰۰۰ نفر از این افراد جزء گروه‌های آسیب‌پذیر شامل معلولان، کودکان و سالمندان هستند.
در سال ۲۰۱۴، ۳۱.۸ درصد از فقیرترین ارامنه اعلام کردند که بیش از سه روز بیمار بودند، اما به دلایل مالی به دنبال درمان نبودند. حال آن که تنها ۴.۲ درصد از ثروتمندترین ارمنیان همین تصمیم را گرفتند.
یک آمار دیگر از افکار عمومی که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، بازخورد فعلی مردم ارمنستان نسبت به سیستم مراقبت‌های بهداشتی خود را بهتر نشان می‌دهد.
محققان از بیش از ۵۰۰ شهروند ارمنی در مورد سیستم مراقبت‌های بهداشتی این کشور نظرسنجی کردند. نزدیک به نیمی از پاسخ‌دهندگان معتقد بودند که شهروندان در ارمنستان به خدمات بهداشتی برابری دسترسی ندارند.
تقریبا ۷۰ درصد از پاسخ‌دهندگان بیان داشتند که دولت باید مسئولیت‌پذیری بیشتری در قبال سلامت شهروندان از خود نشان دهد که شامل تأمین مالی نیز می‌شود.
ماموریت سازمان ابتکار مراقبت‌های بهداشتی در ارمنستان چیست؟
مردم ارمنستان ابتکار سازمان مراقبت‌های بهداشتی برای ارمنستان (HAI) را در سال ۲۰۱۶ تشکیل دادند.
این سازمان بر اصلاحات از پایین به بالا برای افزایش دسترسی ارامنه روستایی به حق قانونی برای مراقبت‌های بهداشتی تمرکز دارد.
پروژه‌های HAI بر توسعه و حفظ متخصصان مراقبت‌های بهداشتی متمرکز است که می‌توانند خدمات را در مناطق با نیاز بالا ارائه دهند.
HAI کار خود را حول شش رکن اصلی تعریف می‌کند و از جمله این موارد می‌توان به آموزش، تحقیق و رهبری اشاره کرد که با برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسعه و ترویج پیدا می‌کند.
این یک کارگاه دو روزه با مشارکت موسسه ملی بهداشت ارمنستان برگزار می‌شود که در آن درباره چگونگی بهبود آموزش بهداشت و مراقبت‌های بهداشتی در ارمنستان بحث و گفتگو می‌شود.
سازمان‌هایی مانند HAI به اطلاع‌رسانی تغییرات اخیر در سیاست‌های دولت کمک کرده‌اند.
تغییرات اخیر در سیستم سلامت و بهداشتی در ارمنستان
دولت ارمنستان با مشارکت بانک جهانی دستورالعملی برای پروژه نوسازی سیستم سلامت منتشر کرد.
هدف اصلی این مشارکت بهبود دسترسی، کیفیت، کارایی و انعطاف‌پذیری مراقبت‌های بهداشتی ارمنستان است. این پروژه بر اتخاذ یک مدل کارآمد و پزشکی خانواده متمرکز است.
البته انتقال به الگوی پزشکی خانواده مستلزم تربیت پزشکان جدید است. اولویت اصلی این پروژه آموزش تعداد متخصصان بهداشتی لازم برای اجرای یک سیستم مراقبت‌های بهداشتی به سبک پزشکی خانواده بود.
گفتنی است که با هزینه نهایی نزدیک به ۶ میلیون دلار این پروژه کلید خورد. این پروژه به ۹۸۰ پزشک و پرستار طب خانواده آموزش داده است.
بانک جهانی گزارش می‌دهد که این ارقام باید ۶۰ درصد از نیازهای کشور را تامین کند. ارمنستان و بانک جهانی در سه بخش عمده دیگر به عنوان بخشی از این پروژه نوسازی همکاری کردند و آن‌ها شبکه بیمارستان را بهینه و نوسازی کردند.
این پروژه وزارت بهداشت ارمنستان را سازماندهی مجدد کرد تا این وزارتخانه بتواند به عنوان یک نهاد نظارتی بهتر عمل کند.
این اصلاحات ابزارهای نظارتی بسیاری را به وزارت بهداشت برای اجرای مؤثر و تنظیم اصلاحات مراقبت‌های بهداشتی در کشور داد.
دولت ارمنستان همچنین واحد اجرای پروژه بهداشت (HPIU) را تأسیس کرد. HPIU بخشی از وزارت بهداشت ارمنستان است که برنامه‌ریزی استراتژیک را برای پروژه نوسازی کلی سیستم بهداشت و درمان، گزارش و ارائه می‌کند.
خاطرنشان می‌شود که دستیابی به همه این پیشرفت‌ها حدود ۳۰ میلیون دلار هزینه داشت.
چه چشم‌اندازی پیش روی نظام سلامت و درمان ارمنستان قرار دارد؟
دولت ارمنستان و دیگر سازمان‌های دست‌اندرکار در خدمات بهداشتی و درمانی از سال ۲۰۰۳ نسبت به، به روزرسانی دستورالعمل‌های بهداشتی در سطح کلان اقدام کرده و آموزش ارمنی‌ها را آغاز کرده‌اند، تا دانش عمومی مردم این کشور را پیرامون مسائل بهداشتی مخصوصا در حوزه زنان افزایش دهند.
گفتنی است که تمامی این آموزش‌ها بر دودسته از بیماری‌های جنسی و روانی تاکید دارد تا بتواند همزمان سلامت جسمانی و روحی جامعه را ارتقا دهد.
همچنین پیش‌بینی می‌شود که با گذشت زمان بحث توریست درمانی در ارمنستان بیش از پیش قوت گرفته و شهروندان فراوانی از این کشور به ایران یا روسیه برای دریافت خدمات بهداشتی بهتر سفر کنند.
چرا که هم اکنون ارمنستان کاملا برای توسعه همه جانبه بهداشت و درمان به ایران و روسیه وابسته است.
در یک شمای کلی باید اذعان کرد که سیستم سلامتی و درمان در ارمنستان همچنان از کارایی و چابکی لازم برخوردار نبوده، و دیگر فرآیندهای اصلاحی نیز به کندی پیش می‌رود.
بنابراین پیش‌بینی می‌شود که در آینده نزدیک تغییر خاصی بر این روند کند و گران‌قیمت اعمال نشده و در بلند مدت و در طول چند دهه آینده است که می‌توان در صورت پیشبرد این اصلاحات شاهد وجود یک سیستم خدمات درمانی قدرتمند و یکپارچه در ارمنستان بود.
بنابراین به توریست‌هایی که ارمنستان را به عنوان مقصد اصلی خود انتخاب می‌کنند، توصیه می‌شود که حتما اطلاعات لازم را در این زمینه پیش از عزیمت به این کشور کسب کنند.
سلام ،آدرس وتلفن بیمارستان (مراکز درمانی)ایرانیان در ارمنستان را میخواستم.باتشکر