سفر زمینی به کشور زیبای ارمنستان به اندازه‌ای برای گردشگران و توریست‌های ایرانی هیجان‌انگیز و دارای اهمیت است که تمایل دارند رنج این سفر نسبتا طولانی را به جان بخرند و دل به جاده و لب مرز بزنند.
قسمت بسیار زیادی از مسیرِ نسبتا طولانی این سفر در میان جاده‌های سرسبز کشور ارمنستان و ایران طی خواهد شد. به سبب این ویژگی‌های منحصر به فرد، خاطره‌ای شیرین و جذاب از این سفر در ذهن تمام گردشگران باقی خواهد ماند.
از سوی دیگر جذابیت سفر زمینی به شهر ایروان برای مسافرت‌های خانوادگی و دسته‌جمعی چند برابر است. در هر حال اگر از انصاف خارج نشویم باید اعتراف کنیم که سفر زمینی نسبت به هوایی، چالش‌های فراوانی پیش روی مسافران قرار خواهد داد.
در ابتدای این سفر زیبا که معمولا با خودروی شخصی یا اتوبوس انجام خواهد شد مرز مشترک ایران با کشور ارمنستان قرار دارد که در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی این مرز مشترک به مسیرهای پیش رو از شهر تهران تا شهر ایروان اشاره کاملی نماییم، به همین جهت راهنمای جامعی برای این سفر آماده کرده‌ایم.
در این مطالب انواع روش‌های سفر به کشور ارمنستان از مرز زمینی دو کشور را مورد بررسی قرار خواهیم داد. بعد از آن به مدارک مورد نیاز برای این سفر نگاهی گذرا خواهیم داشت.
از ایران تا ارمنستان
در ابتدای این مطالب لازم است مطلع باشید که در صورت سفر به کشور ارمنستان شما قادر خواهید بود حدود 90 روز در آن کشور بدون دریافت ویزا و البته به شرط داشتن اعتبار 6 ماهه پاسپورت خود و خانواده اقامت نمایید. بنابراین ورود به کشور ارمنستان احتیاجی به دریافت ویزا نخواهد داشت.
انجام سفر زمینی از مناطق شمالی کشورمان به علت نزدیکی به کشور ارمنستان کمی ارزان‌تر از سفر از قسمت‌های جنوبی و مرکزی ایران به شهر ایروان ارمنستان است.
چنانچه علاقه داشته باشید، به صورت زمینی از مرز ایران خارج شوید و خود را به شهر ایروان برسانید، معمولا 2 مسیر اصلی پیش روی شماست.
اول اینکه خود را به پایانه اتوبوسرانی در میدان آرژانتین یا پایانه مسافربری غرب تهران برسانید یا شخصا به شهر تبریز سفر کنید و از آن جا، ادامه سفر خود را تا رسیدن به مقصد دنبال کنید.
همانگونه که ذکر شد در تهران اتوبوس‌های مستقر در میدان آرژانتین پایانه بیهقی و در میدان آزادی پایانه غرب شما را به پایانه ایروان در کشور ارمنستان می رساند.
اگر یکی از این 2 پایانه را انتخاب کردید دقت کنید که همچنان باید تست منفی پی سی آر PCR خود را به همراه داشته باشید. کرایه اتوبوس در اردیبهشت سال 1401 در حال حاضر 900 هزار تومان از تهران به ایروان تعیین گردیده است که معمولا در تمام پایانه یکسان است.
مسیر زمینی برای رسیدن به شهر ایروان از شهر تبریز می‌گذرد و از مرز نوردوز Norduz که یکی از روستاهای شهرستان جلفا در آذربایجان شرقی است، عبور خواهد کرد که مسافت تا حدودی کاهش پیدا می کند.
نرخ بلیط از شهر تبریز تا ایروان نیز حدود 750 هزار تومان در سال 1401 تعیین گردیده است.
روستای نوردوز نقطه صفر مرزی ایران و ارمنستان
نوردوز از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در حوالی روستای دوزال بخش سیه‌رود شهرستان جلفا قرار گرفته است. این روستای مرزی در جوار رودخانه مرزی ارس و دقیقا در مرز ارمنستان قرار گرفته و با مساحت ۸ هکتاری، دارای یک بازارچه و پایانه مرزی بزرگ است.
پوشش گیاهی این منطقه عموما سنجد رامنوس همراه با درختچه‌های گز است. از دیگر درختچه‌های این منطقه زرشک و افرا و تک درخت‌های داغداغان و بنه را می‌توان نام برد.
پل مرزی نوردوز از شاهراه‌های مهم و اصلی واردات به کشور ارمنستان بوده و بازارچه مرزی نوردوز نیز بین ارمنستان و ایران در شهریور ماه سال ۱۳۷۴ آغاز به کار نمود و افتتاح گردید.
سالانه بالغ بر دو میلیون نفر از طریق مرز نوردوز به کشور ارمنستان سفر می‌نمایند. آب و هوای کم‌نظیر این منطقه و همچنین نزدیکی به یکی زیارتگاه‌ها به نام «سید محمد آقا» هر هفته در روزهای پنجشنبه و جمعه، این منطقه شاهد حضور بسیاری از مردم این استان و برخی استآن‌های همجوار خود است. از محصولات مهم این روستا می‌توان به انواع انار شیرین و ترش و انار قزوینی نام برد.
ضمنا صادرات گاز ایران به کشور ارمنستان از این نقطه مرزی انجام می‌شود و مردم نوردوز به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند. اگر بخواهیم به صورت زمینی از ایران به ارمنستان وارد شویم، باید حتما در منطقه نوردوز توقف مختصری را داشته باشیم.
رودخانه بسیار زیبا و خروشان ارس نیز در همسایگی روستای نوردوز جریان دارد. همانگونه که ذکر شد از آن جایی که مطابق آخرین آمار مسافران بسیار زیادی به صورت زمینی از مرز نوردوز وارد ارمنستان می‌گردند، لذا بسته به زمانی که برای سفر زمینی خود به ارمنستان انتخاب کرده‌اید، ممکن است با خیل عظیمی از گردشگران در هنگام حضور در مرز روبرو شوید.
البته ناراحت نباشید، خوشبختانه نوردوز طبیعت فوق‌العاده زیبایی دارد. پس می‌توانید برای اینکه حوصله شما سر نرود، در طبیعت اطراف روستا به گشت‌و‌گذار بپردازید. البته پیشنهاد می‌کنیم حتی چنانچه اهل طبیعت‌گردی هم نیستید، باز هم به روستای نوردوز سفری داشته باشید و انارهای بسیار شیرین این منطقه را نیز حتما امتحان کنید.
همچنین جالب است که بدانید بازارچه‌ای مرزی در روستای نوردوز تاسیس شده که در این بازارچه کالاهای اصل و برند وجود دارد و قیمت‌های این کالاها نیز قابل مقایسه با بازارهای داخلی نیست به همین علت در صورتی که فرصت کردید، حتما سری به این بازارچه بزنید.
گذرگاه مرزی آگاراک ارمنستان به سمت ایران
آگاراک نیز یکی از شهرهای ارمنستان است که در نقطه صفر مرزی واقع شده است. آگاراک در استان سینونیک به مرکزیت کاپان قرار گرفته است. این شهر بسیار کوچک نیز جزو آخرین شهرها در میان راه شهر مغری ارمنستان به سمت کشور ایران قرار دارد.
در مرز ایران و ارمنستان و بر روی رودخانه ارس، یک پل برای عبور و مرور عابران پیاده و یک پل نیز به جهت عبور و مرور وسایل نقلیه بر روی رودخانه ارس بنا شده است که در این نقطه کشور ایران و ارمنستان به هم وصل می‌گردند.
گردشگران و مسافران در هنگام بازگشت از ایروان، توقفی کوتاه در این شهر مرزی خواهند داشت و بعد از آن رهسپار ایران خواهند شد.
ویژگی‌ها و خصوصیات مرز مشترک ایران و ارمنستان
مرز ایران و ارمنستان، یک خط مرزی به طول ۴۴ کیلومتر است که از غرب به مرز سه‌سویه ایران و ارمنستان با جمهوری خودمختار نخجوان و از شرق به مرز سه‌سویه ایران و ارمنستان با جمهوری آذربایجان منتهی می‌گردد.
این مرز از سمت غرب در مرز با نخجوان آغاز شده و از امتداد رود ارس به سمت مرز با جمهوری آذربایجان در یک خط صاف کشیده می‌شود. تمام این مرز 44 کیلومتری در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است.
منطقه قفقاز به‌ویژه بخش‌های جنوبی‌تر آن سال‌ها جایگاه درگیری میان امپراتوران عثمانی، پادشاه قاجار و امپراتوری روسیه بود. با آغاز جنگ روسیه و ایران که بعد از آن باعث انعقاد عهدنامه گلستان شد، امپراتوری روسیه بخش اعظمی از جمهوری آذربایجان امروزی شامل آران و شروان و بخش‌هایی از ارمنستان امروزی را تصرف نمود و یک مرز در امتداد رودخانه ارس کشیده شده، که مرز امروزی بین ایران و ارمنستان و ایران و جمهوری آذربایجان است.
به دنبال جنگ‌های ایران و روسیه و نهایتا انعقاد عهدنامه ننگین ترکمانچای، ایران مجبور شد نخجوان و سایر مناطق باقی‌مانده در ارمنستان را به روسیه واگذاری کند.
رود ارس نیز به‌عنوان مرز تا نقطه طلاقی ایران روسیه و عثمانی گسترش یافت و مرز امروزی را تشکیل داد.
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال کشور ارمنستان، این کشور مرز میان ایران و شوروی سابق بر روی رودخانه ارس را در اختیار گرفت.
سفر زمینی به ایروان از مرز زمینی ایران و ارمنستان
اگر می‌خواهید با اتوبوس یا خودروی شخصی خودتان به ارمنستان سفر نمایید، لازم از است برخی اطلاعات مسافتی مرز ایران و ارمنستان از تهران تا نقطه مرزی و از نقطه مرزی تا شهر ایروان را در اختیار داشته باشید. در مجموع فاصله تهران تا ایروان حدود 1155 کیلومتر محاسبه شده است.
در حدود 600 کیلومتر آن را فاصله تهران تا شهر تبریز، 130 کیلومتر را فاصله تبریز تا شهر جلفا و حدود 60 کیلومتر آن را فاصله جلفا تا روستای سیه رود و 20 کیلومتر را فاصله سیه رود تا مرز نوردوز به خود اختصاص داده است.
در نهایت از مرز نوردوز تا شهر ایروان در کشور ارمنستان، فقط 380 کیلومتر فاصله وجود دارد. پس از خروج از مرز نوردوز برای رسیدن به مقصد ایروان 2 راه اصلی در نظر گرفته شده است:
مسیر اول: از مرز زمینی نوردوز به سمت ایروان
پیمودن مسیر 382 کیلومتری از نوردوز به ایروان در مدت زمان 6 تا 8 ساعت در مسیری خطرناک و پر پیچ و خم و از شهرهای زیر عبور خواهد کرد:
- از مرز نوردوز تا شهر مغری Meghri :10 کیلومتر
- از شهر مغری تا شهر لهواز Lehvaz :5 کیلومتر
- از شهر لهواز تا شهر لرنادزور Lernadzor :45 کیلومتر
- و بعد از شهر لرنادزور تا کاپان Kapan :22 کیلومتر
- از شهر کاپان تا اغوانی Aghvani :36 کیلومتر
- و بعد از شهر اغوانی تا آرپی Arpi :150 کیلومتر
- و در نهایت 114 کیلومتر از آرپی تا شهر زیبای ایروان
مسیرها و شهرهایی است که شما از نقطه صفر مرزی ایران، یعنی از مرز نوردوز تا شهر ایروان آن‌ها را خواهید پیمود.
مسیر دوم: از مرز زمینی نوردوز به سمت ایروان
پیمودن مسیر 453 کیلومتری از نوردوز به ایروان که از شهرهای زیر عبور خواهد کرد:
- از مرز نوردوز تا شهر مغری: 10 کیلومتر
- از شهر مغری تا لهواز: 5 کیلومتر
- از شهر لهواز تا لرنادزور: 45 کیلومتر
- از شهر لرنادزور تا کاپان: 22 کیلومتر
- از شهر کاپان تا اغوانی: 36 کیلومتر
- از شهر اغوانی تا وایک Vayk 129 کیلومتر
- و بعد از شهر وایک تا شاتین Shatin: 27 کیلومتر
- و بعد از آن شهر شاتین تا گغوویت Geghhovit :42 کیلومتر
- و بعد از شهر گغوویت تا لاشن Lashen :71 کیلومتر (می توانید از دریاچه زیبای سوان Sevan نیز در این مسیر دیدن کنید)
- و در نهایت از شهر لاشن تا ایروان 66 کیلومتر مسافت باید طی شود.
در مجموع در صورتی که مسئله زمان برای شما از اهمیت بالایی برخوردار است، از تهران تا ایروان، سفری طولانی را در پیش خواهید داشت و با احتساب زمان برای بررسی و چک کردن پاسپورت برای خروج از مرز بیش از 20 ساعت را باید طی نمایید.
اگر مشتاق هستید که به صورت زمینی به کشور ارمنستان سفر نمایید و چند روزی را در شهر ایروان اقامت گزینید، باید نسبت به هزینه اسکان و خوراک نیز اطلاعات جامعی کسب نمایید.
گذر از مرز زمینی ایران و ارمنستان در سفر با خودروی شخصی
در صورتی که پلاک و گواهینامه بین‌المللی دارید، صرفا کافی است، خودروی شخصی خود را آماده کنید و راهی جاده‌های سرسبز ارمنستان شوید. در ادامه این مقاله توضیحات مفصل‌تری از سفر زمینی به ارمنستان و عبور با خودروی شخصی از مرز نوردوز برایتان بازگو خواهیم کرد.
سفر زمینی به کشور ارمنستان را می‌توانید از هر کجای ایران آغاز نمایید. برای انجام این سفر باید راهی استان زیبای آذربایجان شرقی شوید که استانی مرزی است. پس از رسیدن به این استان مسیر مرز نوردوز را از طریق اپلیکیشن‌های موبایل و یا سوال از اهالی پیدا کنید.
پس از ورود به روستای زیبای نوردوز و توقف در این مرز و انجام تشریفات خروج از مرز، جاده‌های زیبای کشور ارمنستان را در پیش بگیرید تا به شهر زیبای ایروان برسید.
همانگونه که ذکر شد گردشگران ایرانی از مرز نوردوز تا رسیدن به شهر زیبای ایروان، دو مسیر مختلف را در پیش رو دارند. بنابراین از آنجایی که هر کدام از این مسیرها، زیبایی و جذابیت و به قول معروف لطف خاص خودش را دارد، در ادامه به هر دو مسیر اشاره خواهیم کرد:
- مسیر اول نسبت به مسیر دوم حدود 80 کیلومتر نزدیکتر است. بنابراین این مسیر معمولا برای گردشگرانی که کمی عجله داشته و می‌خواهند هر چه سریع‌تر به شهر ایروان برسند مناسب است.
از این مسیر حداقل یک ساعت زودتر به مقصد خواهید رسید. پس از گذر از مرز، جاده مرز نوردوز را به مقصد شهر مِغری ادامه دهید.
از شهر مغری به لِهواز بسیار نزدیک است و ظرف 5 دقیقه به لهواز می‌رسید. از لهواز تا لرنادوز نیز باید حدود یک ساعت رانندگی کنید و پس از رسیدن به شهر زیبای لرنادوز، بعد از 20 دقیقه رانندگی به شهر کاپان می‌رسید.
در ادامه سفر زمینی به ایروان، از شهر کاپان به سمت اغوانی باید حدود نیم ساعت دیگر نیز رانندگی کنید که به هیچ عنوان خسته‌کننده نیست. از اغوانی تا آرپی و از آرپی تا ایروان، در مجموع چیزی حدود 4 ساعت رانندگی دارد.
با یک حساب سرانگشتی در این مسیر دقیقا ۳۸۲ کیلومتر رانندگی دارید و از آن جایی که این مسیر نزدیکتر، ولی بسیار کوهستانی و پرپیچ و خم است، باید چیزی در حدود 6 ساعت از مرز نوردوز تا ایروان رانندگی کنید.
- در مسیر دوم از دریاچه زیبای سوان عبور خواهید کرد. دریاچه سوان بزرگ‌ترین دریاچه کشور ارمنستان و البته ناحیه قفقاز است. به دریاچه سوان، چیزی نزدیک به ۳۶ جویبار با آبی گوارا وارد می‌گردد.
در کنار این دریاچه پارک ملی بزرگ و بسیار زیبایی نیز وجود دارد. در این مسیر باید مرز نوردوز را به مقصد شهر مِغری ترک کنید که زمانی در حدود 15 دقیقه به طول خواهد انجامید. از مغری حدود 10 دقیقه دیگر برانید تا به لِهواز برسید. از لهواز تا لرنازور نیز حدود یک ساعت مسیر رانندگی در پیش دارید.
از لرنادوز پس از 20 دقیقه به کاپان خواهید رسید. از کاپان نیز نیم ساعت رانندگی در پیش رو دارید تا به اغوانی برسید. در سفر زمینی به ارمنستان جاده اغوانی را به سمت وایک ادامه دهید این مسیر را می‌توان ظرف 2 ساعت طی کرد. از وایک تا شاتین هم باید نیم ساعت دیگر رانندگی کنید.
از شاتین تا گِغوویت 45 دقیقه فاصله است. دریاچه سوان در فاصله گغوویت تا لاشِن قرار گرفته است. پس از استراحت و طبیعت‌گردی مختصر در دریاچه سوان، از لاشن به سمت ایروان را می‌توانید ظرف یک ساعت طی کنید و به ایروان برسید.
مسیر دوم برای رسیدن به ارمنستان از مرز نوردوز حدود ۴۵۰ کیلومتر رانندگی دارد.
با این حال می‌توان گفت اگر همه‌چیز بر وفق مراد باشد، سفر زمینی به ارمنستان چیزی حدود 20 ساعت از تهران تا ایروان به طول خواهد انجامید.
پس از آن جایی که مسیری طولانی را در پیش دارید، قبل از سفر حسابی برنامه‌ریزی نمایید. آشنایی با پمپ‌های بنزین جاده‌ای، اختصاص زمانی برای خواب و خورد و خوراک در برنامه‌ریزی برای سفر زمینی به ایروان اهمیت بالایی دارد.
در هنگام خروج از مرز ایران و ارمنستان حتما مدارک ذیل را به همراه داشته باشید
گردشگرانی را سراغ داریم که در هنگام خروج از مرز، سرگردانِ جمع‌آوری مدارک خود می‌شوند. لذا در ادامه این مطالب، به برخی از مدارک که حتما در حین خروج از مرز باید در اختیار داشته باشید، اشاره خواهیم کرد.
- کاپوتاژ خودرو: گرفتن مجوزِ خروج خودرو از مرزهای کشور را کاپوتاژ می‌گویند. این مجوز یک سال اعتبار داشته و اداره گمرک متولی صدور کاپوتاژ است. همراه داشتن شناسنامه نیرو انتظامی خودرو، برگ مالکیت خودرو یا همان برگ سبز، کارت اتومبیل و پاسپورت و شناسنامه مالک خودرو برای صدور کاپوتاژ الزامی خواهد بود. در کنار این مدارک، وزن خودرو نیز بدون سرنشین و لوازم اضافی باید محاسبه گردد.
- پلاک بین المللی: کانون اتومبیلرانی و جهانگردی کشور وظیفه صدور پلاک بین المللی خودروها را بر عهده دارد. همراه داشتن سند شرکتی، سند انتظامی خودرو، کارت اتومبیل، عکس ۳در ۴ و کارت خودرو برای صدور این پلاک لازم است.
- گواهینامه‌بین‌المللی: گواهینامه بین المللی خودرو را نیز کانون جهانگردی و اتومبیلرانی صادر خواهد کرد. پاسپورت، اصل گواهینامه و عکس ۳در۴ برای صدور گواهینامه بین المللی ضروری است. این مدارک را برای دریافت گواهینامه بین المللی باید به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی تحویل داد.
- کارت یا دفترچه خودرو: اطلاعات کامل خودرو و مالک یا راننده آن در دفترچه مالکیت خودرو ثبت می‌شود. برای دریافت این دفترچه باید برگه کاپوتاژ، اصل گذرنامه، اصل سند مالکیت خودرو و گواهینامه بین المللی را به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی تحویل دهید.
- پرداخت عوارض خروج از کشور: برای پرداخت عوارض خروج از کشور در سفر زمینی به ارمنستان، به شماره ملی مسافر نیاز دارید. پس از وارد کردن شماره ملی، نوع سفر و شماره همراه، فهرست پرداخت عوارض شهرداری در سامانه سداد باز می‌شود. در این مرحله می‌توانید عوارض شهرداری را آنلاین یا با دستگاه‌های خودپرداز پرداخت کنید. ضمنا پرداخت عوارض خروج از کشور برای سفرهای دوم و سوم بیشتر خواهد بود.
اکنون که با مرز زمینی ایران و ارمنستان آشنایی کامل پیدا کردید و به صورت کامل از مسیر سفر زمینی با خودرو به ایروان آشنا شدید و اطلاعات مهمی هم در خصوص آن‌ها کسب نمودید، هم اکنون فرصت مناسبی است که سفرتان را شروع نمایید.
در صورتی که در خصوص هر یک از موارد اشاره شده اطلاعات جدیدی می‌خواهید یا سوالاتی دارید که در این مقاله به آن پاسخ کامل داده نشده است، حتما با ما در سایت ایرانیان ارمنستان همراه باشید تا شما را راهنمایی نماییم.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم تجربه سودمندی در سفر به ارمنستان از مرز نوردوز دارید، این تجربه‌ها را در قسمت نظرات با ما و دیگر مخاطبان سایت ایرانیان ارمنستان به اشتراک بگذارید.